ابر مسئله تغییرات اقلیم و پساکرونا
توضیحات:
-
به نام خدا
سید احسان مرعشی از صاحبنظران حوزه انرژی و محیط زیست در پاسخ به این سوال که چرا بحران تغییر آب و هوایی به اندازه کرونا جدی گرفته نشده است، گفت: قبل از پاسخ به این سؤال به دو نکته اشاره میکنم:
نکته اول: بحران آب و هوا در این سؤال را معادل عبارت تغییر اقلیم (Climate change) در نظر میگیرم.
نکته دوم: از آنجا که بحران فعلی ناشی از ویروس COVID-19 است که خود نوعی از ویروس کرونا میباشد بجای استفاده از کلمه کرونا از عبارت COVID-19 استفاده میکنم.
پاسخ به این سؤال، در حال حاضر، کار راحتی نیست. باید توجه داشت ممکن است هنوز ابعاد مختلفی از بحران COVID-19 آشکار نشده باشد. با این وجود به چند مورد اشاره میشود:1ـ تغییرات اقلیمی یک مسأله چند بعدی است. هرچند "تغییر اقلیم" یک عبارت است اما در حقیقت یک ابر مسأله محسوب میشود که از چندین زیر مسأله تشکیل شده است.
2ـ در تغییر اقلیم یک بخش تأثیرگذار (مانند: شرکتهای نفتی) و یک بخش تأثیرپذیر (آحاد مردم) وجود دارد در حالیکه در مورد COVID-19 تقریباً همه ذینفعان جزو بخش تأثیرپذیر هستند.
3ـ پوشش رسانه ای مرتبط با COVID-19 به مراتب گستردهتر از فعالیتهای موجود در رسانه های مختلف مرتبط با تغییراقلیم است. این امر به خصوص در زمینه اطلاع رسانی و هدایت افکار عمومی نقش قابل توجهی داشته است. این امر را میتوان ناشی از مورد بند 2 دانست.
4ـ اراده دولتها در کنترل و مدیریت بحران COVID-19 زمینه توجه بیشتر افکار عمومی به این موضوع را فراهم کرده است درحالیکه در موضوع تغییر اقلیم (مانند آلودگی هوا) بیشتر دولتها، در بهترین حالت، به صورت مقطعی و موردی به این مورد میپردازند و این خود باعث عدم توجه جدی مردم به موضوع میشود. دلایل متعددی برای این رفتار دولتها قابل ذکر است. مثلا:
ـ نقش و سهم خود دولتها در ایجاد آلودگیها
ـ نبود سازمانهای مردم نهاد و عدم فشار افکار عمومیاین نکته را نیز باید توجه داشت که حل ابرمسأله تغییر اقلیم نیازمند یک برنامه جامع بلند مدت (چند ساله و یا حتی چند ده ساله) است درحالیکه بحران COVID-19 در بدترین شرایط و طبق نظرات اعلام شده یک یا حداکثر دو سال طول خواهد کشید و با ساخت دارو و یا واکسن، موضوع از یک بحران به یک بیماری معمولی تبدیل خواهد شد. به همین دلیل، امروز شاهد استفاده مکرر از عبارت پساکرونا هستیم اما هیچگاه از عبارت پساآلودگی یا پسا تغییر اقلیم استفاده نمیشود. این موضوع، باعث شده تا دولتها در برنامه ریزیهای خود، مسایل و مشکلات جاری و زودگذر خود را در اولویت قرار دهند.