رفع بحران آب كشاورزی با تغییر الگوی كشت
توضیحات:
-
كشاورزی و بخش های مربوط به این حوزه، اولین رده اشتغال، اقتصاد و تولید را در چهارمحال وبختیاری شامل می شود، تا جایی كه حدود 8 درصد تولید ناخالص داخلی این استان مربوط به بخش كشاورزی است.
در چهارمحال و بختیاری اقتصاد اكثر خانوارها بخصوص مناطق روستایی بر پایه كشاورزی بنا نهاده شده و در طول سال های گذشته كاهش نزولات جوی، بحران كم آبی و خشكسالی مشكلاتی را برای بهره برداران این بخش ایجاد كرده است.
خشكسالی و بحران آب در این استان بخصوص در بخش كشاورزی منجر به كاهش تولیدات شده است كه این امر می تواند ضربه بزرگی به اشتغال و اقتصاد استان وارد كند.
بنابر گزارش های اداره كل هواشناسی چهارمحال و بختیاری تغییر اقلیم و كاهش بارندگی در استان سبب شده این استان در سال زراعی 95-96 وارد دهمین سال پیاپی خشكسالی و همین امر به خشكیدگی دشت ها و تبدیل آن به چشمه های گرد و خاك منجر شود.
به اعتقاد كارشناسان بخش كشاورزی چهارمحال و بختیاری در بسیاری از مناطق این استان هنوز كشاورزان از شیوه های سنتی برای كشت و آبیاری محصول استفاده می كنند كه این روش ها بیشترین سهم مصرفی آب را به دنبال دارد.
كارشناسان بخش كشاورزی معتقدند: كمبود آب در بسیاری از شهرستان های چهارمحال و بختیاری زندگی بهره برداران این بخش را تحت تاثیر قرار داده تا جایی كه شاهد تغییر در كاربری زمین های كشاورزی و نوع زراعت از سوی افراد هستیم.
به اعتقاد این كارشناسان، استفاده از محصولات سازگار با آب و هوا در هر شهرستان، تغییر الگوی آبیاری كشاورزی از غرقابی و بارانی به قطره ای و گاه تبدیل كشت آبی به دیم (در مناطق مستعد) و به نوعی تغییر الگوی كشت مهم ترین و پایدارترین روش مقابله با بحران كم آبی در چهارمحال و بختیاری از سوی بهره برداران است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادكشاورزی چهارمحال و بختیاری گفت: در راستای رفع مشكلات كم آبی در بخش كشاورزی در این استان برنامه ریزی ها به سمت استفاده از سیستم آبیاری نوین و تغییر الگوی كشت است.
حمیدرضا دانش در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار كرد: كشت گیاهانی كه نیاز آبی كمتر داشته باشد بخصوص به سمت كشت پائیزه گندم، جو، حبوبات و كلزا سوق یابیم كه از آب سبز استفاده شود و كشت نكردن گیاهانی همانند برنج كه آب زیاد نیاز دارد.
به گزارش ایرنا، 'آب سبز' رطوبت ناشی از آب باران است كه فقط برای كشاورزی دیم قابل استفاده است.
به گفته وی، استفاده از كشت حفاظتی با هدف افزایش مواد آلی خاك كه در صورت بارندگی، آب به منابع زیرزمینی نفوذ كرده و ذخیره شود نیز از مهم ترین برنامه ها در بخش رفع مشكلات كم آبی كشاورزی در استان در نظر است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادكشاورزی چهارمحال و بختیاری افزود: برای كشت حفاظتی كشاورزان باید برای شخم زدن زمین زراعی از گاو آهن برگردان دار استفاده نكنند و به جای آن گاو آهن پنجه غاری استفاده كنند تا بقایای گیاهی در خاك بماند و جابه جا نشود.
دانش تصریح كرد: كشاورزان در راستای تامین منابع آبی باید در كشت گیاهان و محصولات بهاره نظیر سیب زمینی و ذرت با هدف كاهش دوره آبیاری محصول خود به سمت گیاهان زودرس و میان رس سوق یابد.
به گفته وی، در صورتی كه كشاورزان برنامه كشت حفاظتی را برای مزارع خود انجام دهند بین 30 تا 40 درصد یارانه دریافت می كنند.
دانش افزود: آبیاری اراضی كشاورزی با روش ثقلی با راندمان 40 درصد و آبیاری تحت فشار با 70 درصد است.
وی همچنین گفت: آبیاری كشاورزی با پساب خام فاضلاب یا صنعتی در این استان استفاده نمی شود.
دانش افزود: هم اینك كمتر از 800 هكتار از اراضی كشاورزی در چهارمحال و بختیاری شامل محصولات مجاز علوفه ای از جمله یونجه، گندم و جو با پساب های تصفیه شده آبیاری می شود.
به گفته وی، مطابق استانداردهای ملی محصولات مثمر كشاورزی نباید با پساب های تصفیه شده آبیاری شود.
مدیر آب و خاك و امور اراضی سازمان جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز در این راستا گفت: حدود 46 درصد اراضی آبی كشاورزی این استان شامل 53 هزار هكتار به سیستم آبیاری نوین تجهیز شده كه جزو استان های پیشرو در كشور است.
سیدطاهر نوربخش در گفت وگو با گزارشگر ایرنا اظهار كرد: انواع روش های قطره ای، تیپ، لینیر، كلاسیك و سایر روش ها در طرح تجهیز اراضی به سیستم آبیاری نوین در استان اجرا شده است.
وی با بیان اینكه روش آبیاری تیپ با راندمان 90 درصد است، گفت: با اجرای طرح های آبیاری نوین 242 میلیون مترمكعب آب در بخش كشاورزی در استان صرفه جویی شده است.
نوربخش تصریح كرد: تغییر الگوی كشت، یكپارچه سازی زمین های كشاورزی و تسطیح اراضی با هدف كاهش پرت آب در استان با جدیت پیگیری می شود.
وی گفت: 840 رشته قنات در چهارمحال و بختیاری وجود دارد كه از این تعداد 280 رشته قنات در سال زراعی گذشته بدلیل پدیده خشكسالی به طور كامل خشك شده و 560 رشته قنات مابقی نیز بین 80 تا 40 درصد آبدهی دارد.
مدیر آب و خاك و امور اراضی سازمان جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری افزود: 17 درصد از اراضی باغی و زراعی استان از آب قنات ها تامین می شود و در مجموع 30 درصد از زمین های كشاورزی استان از آب های روان و سطحی سیراب می شود.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری نیز اظهار كرد: در راستای اجرای برنامه های تغییر الگوی كشت با هدف رفع مشكلات كم آبی در بخش كشاورزی استان در سال های گذشته درختان با میوه های هسته دار نظیر هلو به ارقام كم آب مانند بادام سوق یافته است.
ابراهیم شیرانی در گفت وگو با گزارشگر ایرنا تصریح كرد: مطابق این برنامه ریزی در برخی از شهرستان های استان نیز به جای كشت سیب زمینی و زراعت علوفه به كشت گیاهان دارویی و كم آب سوق یافته است.
به گفته وی، كشاورزان با هدف تامین آب و رفع مشكلات كم آبی در بخش كشاورزی چهارمحال و بختیاری در راستای اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی باید به كشت متراكم گلخانه ای با توجه به اینكه هر هكتار هفتم دهم لیتر اب نیاز دارد، سوق یابند.
شیرانی ادامه داد: كشاورزان در راستای رفع مشكلات كم آبی باید علاوه بر تغییر الگوی كشت به سمت برنامه های اصلاح و احیای اراضی و بالا بردن ماده آلی خاك سوق یابد.
به گفته وی، كشت باغ های دیم در مناطقی كه استعداد توسعه باغ را داشته و كشت ارقام مقاوم به كم آبی نظیر انگور و بادام دیم در دستور كار جهادكشاورزی است.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد كشاورزی چهارمحال و بختیاری تصریح كرد: برای بهره وری و ذخیره سازی آب كشاورزی خود كشاورزان باید ترغیب به تغییر الگوی كشاورزی شوند.
معاون امور باغبانی سازمان جهادكشاورزی استان نیز گفت: محصولاتی كه تره بار بوده و نیاز به تازه خوری داشته و محصولاتی نظیر سیب زمینی كه تجمع آب در آن محصول است، از پساب فاضلاب نباید استفاده شود.
شیرانی گفت: استفاده از پساب فاضلاب در تولید محصولات غیر مثمر چوبی و علوفه ای قابل استفاده است.
به گزارش ایرنا، برخی كارشناسان برای رفع مشكلات كم آبی در بخش كشاورزی استفاده از پساب های خام و یا تصفیه شده صنعتی و فاضلاب را مطرح می كنند كه این امر نیز مردم و مسئولان را با دغدغه ها و مشكلاتی روبه رو كرده است.
یك كارشناس بهداشت محیط در چهارمحال و بختیاری گفت: باید توجه داشت كه شرط استفاده موفقیت آمیز از پساب فاضلاب در كشاورزی، در نظر گرفتن اثرات آن بر محیط زیست و محصولات كشاورزی و بهداشت و تندرستی انسانها است.
حمید كیانی در گفت وگو با گزارشگر ایرنا اظهار كرد: در صورتی كه شروط استفاده از پسابها اعم از پساب فاضلاب و صنعتی رعایت نشود، آسیب های جدی به طبیعت و جوامع انسانی وارد می شود.
به گفته وی، با توجه به كمبود منابع آب در بسیاری از مناطق كشور و افزایش حجم فاضلاب های شهری، استفاده مجدد از آنها اجتناب ناپذیر است.
هم اینك حدود 120 هزار هكتار اراضی باغی و زراعی شامل 40 هزار هكتار باغ و حدود 80 هزار هكتار كشت آبی زراعی در چهارمحال و بختیاری وجود دارد كه سالانه 180 هزار تن محصولات باغی و 890 هزار تن محصولات زراعی از این اراضی برداشت می شود.